ابزار سختی سنجی برینل معمولا″ شامل یک پرس هیدرولیک عمودی است که با دست کار می کند و یک دندانه ی ساچمه ای که بر نمونه  فشرده می شود.
در  این روش به ساچمه ای به قطر 10mmتحت بارkg 3000   برای فلزات آهنی یا 500Kg   برای فلزات غیر آهنی نیاز است. در مورد فلزات آهنی بار به مدت حداقل 10 ثانیه و برای فلزات غیر آهنی به مدت 30 ثانیه اعمال میشود. قطر اثر ایجاد شده به کمک یک میکروسکوپ شامل چشمی مدرج، که معمولا″ به دهم میلیمترتقسیم بندی شده است و با آن میتوان تا 0.05mm   را تخمین زد، اندازه گیری می شود.

عدد سختی برینل (BHN) از فرمول زیر محاسبه میشود:

L بار اعمال شده بر حسب کیلو گرم

 D  قطراثر بر حسب میلیمتر

معمولا″ به کمک جداول موجود که مستقیما″ قطراثر را به عدد سختی برینل تبدیل میکنند، دیگر نیازی به محاسبه فوق نیست.

4-2 سختی سنجی راکول:

در این روش سختی سنجی، ابزاری وجود دارد که از آن میتوان سختی را مستقیما″ خواند، اساس آن نیز اندازه گیری اختلاف عمق نفوذ است.
آزمون به این صورت انجام میشود که ابتدا نمونه را به آرامی نسبت به دندانه بالا می بریم تا بار اولیه ی مشخص و کوچکی بر آن اعمال شود. این امر توسط عقربه ی صفحه ی مدرج مشخص میشود.سپس بار اصلی را برمیداریم در حالی که بار اولیه هنوز باقی است، سختی راکول را ازصفحه مدرج می خوانیم. به علت آنکه ترتیب اعداد بر صفحه مدرج به طور عکس از بالا به پایین است نتیجه ی نفوذ کم در ماده ای سخت نمایش عدد بزرگتر و نفوذ زیاد در مادهای نرم نمایش عدد کوچکتری خواهد بود.
دو نوع سختی سنجی راکول هست که نوع معمولی برای مقاطع نسبتا″ ضخیم و نوع سطحی برای مقاطع نازک به کار می رود. بار اولیه در سختی سنح معمولی 10Kg  و در سختی سنج سطحی 3Kg  است.
انواع دندانه ها وبارها را میتوان به کار برد و هر ترکیب از این دو معرف مقیاس راکول مخصوصی است.مقیاسهای سختی راکول و نمونه های مورد آزمون در جدول زیر آورده شده است.

رایج ترین مقیاسهای راکول A,BوC میباشد. و به علت تعداد  مقیاسهای راکول عدد سختی باید بعد ازعلامت HR با حرف مقیاس مورد نظر همراه شود. بطور مثال 82HRB

4-3سختی سنجی ویکرز:

در این آزمون، دستگاه دارای دندانه الماس-هرم مربع القاعده است که زاویه سطوح مقابل آن °136 است. گستره ی بار معمولا بین1 تا 120kg است. اصول کارسختی سنج ویکرز مانند دستگاه برینل است، اعداد نیز به صورت بار و سطح اثر بیان میشوند. شکل اثر دندانه روی نمونه مربع است. طول قطر این مربع به وسیله ی ریزسنج چشمی که دارای تیغه های متحرک است و داخل میکروسکوپ قرار دارد، اندازه گرفته میشود. جدولهایی وجود دارد که مستقیما قطر اثر را به عدد سختی هرم ویکرز تبدیل میکند و یا با استفاده از رابطه زیر این مقدار بدست میآید:

L بار اعمال شده بر حسب کیلو گرم

d طول قطر اثر بر حسب میلیمتر

به علت گستره ی وسیع بارهای قابل اعمال در این روش سختی سنج ویکرز قادر است سختی ورقهای خیلی نازک را به خوبی مقاطع ضخیم اندازه بگیرد.

4 میکروسختی سنجی:
متاسفانه این اصطلاح گویا نیست چون میتوان آن را به معنی آزمون سختیهای کم تصور کرد در حالی که به معنی واقعی آن، استفاده از فرورفتگی کوچک است. بارهای مورد استفاده نیز بین 1 تا 1000g    است. دو نوع دندانه برای میکروسختی سنجی وجود دارد یکی هرم الماسی مربع القاعده ویکرز با زاویه رٲس °136  و دیگری دندانه الماسی دراز شده نوپ(knoop) 
مانند آزمون ویکرز قطر بزرگ به کمک چشمی ریزسنج دار مدرج اندازه گیری می شود. عدد سختی توپ از تقسیم بار بر سطح اثر بدست می آید:

L بار اعمال شده بر حسب کیلو گرم

d طول قطر اثر بر حسب میلیمتر

5دقت آزمون سختی فرورفتگی:
بعضی از عواملی که بردقت سختی سنجی تاٴثیر دارد عبارتند از:
-    وضعیت دندانه
-    دقت بار اعمال شده
-    اعمال بار ضربه ای
-    وضعیت سطح نمونه
-    ضخامت نمونه
-    شکل نمونه
-    محل اثر
-    یکنواختی ماده

6  مزایا و معایب روشهای مختلف سختی سنجی:
انتخاب یک روش سختی سنجی بستگی به سهولت آن و دقت مورد نظر دارد .مثلا در روش برینل چون سطح اثر بزرگ است،  فقط نمونه های ضخیم با این روش آزمایش می شوند. البته بزرگی سطح اثر وقتی مزیت محسوب میشود که ماده همگن نباشد . سطح نمونه ی آزمون در روش برینل نباید لزوما به صافی سطح مورد نیاز در سختی سنجی با دندانه های کوچکترباشد، همچنین خواندن سختی از صفحه ی مدرج  ساده تر از میکروسکوپ برای اندازه گیری قطر سطح اثر است. به علت تغییر شکل ساچمه ی فولادی روش برینل برای سختی های بالای 500HB دقیق نیست اما گستره ی کاری آن را میتوان با استفاده از ساچمه تنگستن کاربیدی تا 650HB   افزایش داد.
روش راکول سریع وساده است. به علت کوچکتر بودن نیرو و دندانه نسبت به روش برینل با این روش میتوان نمونه های نازکتر را سختی سنجی کرد، همچنین مواد سخت به خوبی مواد نرم قابل آزمایشاند.
سنجشگر ویکرز،حساسترین دستگاه سختی سنجی است. این روش یک مقیاس پیوسته برای تمام مواد دارد و عدد سختی آن مستقل از نیروست. به علت امکان به کارگیری نیروهای کم در این روش میتوان نمونه هایی خیلی نازکتر از نمونه های مورد آزمایش با دیگر روشها را سختی سنجی کرد. همچنین سطح اثر مربع ساده ترین شکل برای اندازه گیری دقیق است.
اساسا میکروسختی سنج کاربرد آزمایشگاهی دارد. کاربرد نیروهای خیلی کم، سختی سنجی قطعات کوچک و نازک و فازهای ریز ساختار را ممکن می کند.

7 تبدیل سختی

تبدیل تقریبی سختی حاصل از دستگاههای مختلف در جدول زیر دیده میشود. این داده ها عموما درمورد فولادها صادق است و حاصل سختی سنجی های وسیع فولادهای کربنی و آلیاژی به ویژه در شرایط عملیات گرمایی شده است:

 لطفا براي استفاده از اين دستگاه فرم در خواست انجام آزمون در قسمت فرمها را تکمیل نمایید